Trouwen voor iedereen - huwelijkscontracten voor iedereen!!!

De invoering van het huwelijk voor iedereen in oktober 2017 was een belangrijke stap in de richting van juridische gelijkheid voor koppels van hetzelfde geslacht. Voorheen konden zij alleen samen een geregistreerd geregistreerd partnerschap aangaan, dat in 2001 werd opgericht. Dit laatste kan nu worden omgezet in een huwelijk; nieuwe geregistreerde partnerschappen kunnen niet meer worden aangegaan.
We mogen niet vergeten dat "het huwelijk voor iedereen" niet alleen gelijke rechten betekent, maar ook gelijke plichten voor de echtgenoten, vooral in de context van huwelijkse solidariteit. Deze verplichtingen worden grotendeels geregeld en vooraf bepaald door de wet. Naast de erfrechtelijke gevolgen geldt dit onder andere voor partner- en kinderalimentatie en de verevening van pensioenaanspraken die tijdens het huwelijk zijn opgebouwd in het kader van pensioenverevening. Bovendien zijn de wettelijke regelingen in verband met de verdeling van goederen ook van toepassing zonder dat de echtgenoten daar bewust naar handelen, aangezien de wet een huwelijk zonder huwelijkscontract als zodanig toewijst aan de wettelijke instelling van de gemeenschap van opgebouwde voordelen.

Hoe onromantisch het idee op het eerste gezicht ook mag lijken, het is heel logisch dat koppels van hetzelfde geslacht zich in een vroeg stadium bewust zijn van deze verplichtingen en voorbereid zijn op het mogelijke optreden ervan.

In deze context rijst de fundamentele vraag of de rechtsgevolgen van het huwelijk, die in principe door de wet worden voorgeschreven, een verstandige oplossing bieden, in het bijzonder met betrekking tot koppels van hetzelfde geslacht. De echtgenoten gaan altijd een "contract" aan wanneer ze in het huwelijk treden: ofwel op wettelijke (veranderlijke) voorwaarden ofwel op hun eigen (huwelijkscontract) voorwaarden.

In dit verband moet worden opgemerkt dat de familierechtelijke bepalingen in het Duitse burgerlijk wetboek stammen uit een tijdperk waarin het klassieke gezinsmodel van het eenouderhuwelijk met veel kinderen bijna uitsluitend werd toegepast. Daarom was de wetgever er ook op gebrand om het normale geval dat zich in de realiteit voordeed, vast te leggen en te regelen.

In de loop der tijd is het huwelijk echter geëvolueerd van een klassieke rolopvatting naar een rolopvatting die gekenmerkt wordt door zelfverantwoordelijkheid en gelijkheid.
Het aantal huwelijken tussen tweeverdieners speelt bijvoorbeeld een belangrijke rol in het totale aantal gesloten huwelijken. Als gevolg daarvan zullen de wettelijke bepalingen waarschijnlijk als achterhaald worden beschouwd, althans gedeeltelijk, met betrekking tot het huwelijk dat voornamelijk door heteroseksuele paren wordt gesloten. Dit geldt des te meer voor een deel van de bevolking dat ten tijde van de inwerkingtreding van de wet niet onder de werking van de wet viel. Vooral voor koppels van hetzelfde geslacht is het kinderloos samenwonen van twee werkende mensen de absolute regel.

Als beide echtgenoten echter hun eigen carrièrepad kunnen volgen en dus geen nadeel ondervinden van het opvoeden van kinderen of andere huwelijkse regelingen, dan is er geen behoefte aan wettelijke regelingen met betrekking tot alimentatie en pensioenverevening - of in ieder geval niet in de vorm die bij wet is geregeld. Er moet veeleer rekening worden gehouden met de belangen en behoeften van de individuele echtgenoten.

Het wettelijke middel dat de wet biedt voor het opstellen en vastleggen van een concept dat is afgestemd op het individuele gezamenlijke levensplan en de specifieke behoeften, is het sluiten van een huwelijkscontract. Ook in dit opzicht is er geen verschil tussen heteroseksuele en homoseksuele paren.

Ondanks de bezorgdheid die momenteel nog bestaat over de verenigbaarheid van het huwelijk tussen personen van hetzelfde geslacht en de grondrechten, is een overeenkomstig contract het optimale middel om de persoonlijke omstandigheden van de echtgenoten te regelen op een juridisch alomvattende en transparante manier die is afgestemd op de individuele omstandigheden.

De voordelen die inherent zijn aan de aard van het huwelijkscontract zijn legio:

Regels voor huwelijkscontracten komen voort uit de consensus van de echtgenoten, zodat beide partijen de inhoud ervan kunnen beïnvloeden en met wederzijdse instemming en op een eerlijke manier een geldige overeenkomst kunnen sluiten.

Zo kan het koppel van tevoren flexibel plannen voor alle eventualiteiten. Deze aanpak kan stress minimaliseren, vooral als het huwelijk stukloopt, als er al afspraken zijn gemaakt en er geen gezamenlijke afspraken hoeven te worden gemaakt op dit emotioneel stressvolle moment.

Dit maakt het gemakkelijker om het huwelijk en een eventuele scheiding te plannen. Een gedetailleerd en specifiek huwelijkscontract biedt de echtgenoten een duidelijke en begrijpelijke structuur. De wetenschap dat ze voorbereid zijn op het ergste scenario geeft het koppel extra zekerheid en gemoedsrust voor hun toekomstige leven samen. Vooral financiële kwesties kunnen ruim van tevoren worden opgehelderd en belasten de echtelijke relatie niet langer. Daarom is het ook een interessante optie als de echtgenoten aanzienlijk verschillende bedragen verdienen of als een van de echtgenoten een bedrijf heeft. Als onderdeel van het huwelijkscontract kunnen bepaalde activa worden uitgesloten van een mogelijke verevening, waardoor bijvoorbeeld het bestaan van bedrijven wordt beschermd. Om een groot aantal mogelijke gevallen te dekken, zijn de wettelijke bepalingen echter zo abstract en ruim mogelijk geformuleerd.

Tot slot mag ook niet worden vergeten dat de bepalingen van het burgerlijk recht, evenals de jurisprudentie die ernaar verwijst, onderhevig kunnen zijn aan (politieke en sociale) veranderingen en dat er na verloop van tijd dus soms onvoorspelbare veranderingen kunnen optreden. Het huwelijkscontract daarentegen, dat gebaseerd is op de contractuele afspraken van de echtgenoten, heeft een veel grotere mate van duurzaamheid.

Eenvoudig gezegd staan de (toekomstige) echtgenoten uiteindelijk niet voor de vraag of ze een huwelijkscontract willen sluiten of niet. Ze moeten veeleer beslissen of ze hun huwelijk willen onderwerpen aan de algemeen toepasselijke wettelijke bepalingen of een individueel geregeld huwelijkscontract willen sluiten. In ieder geval moeten de echtgenoten hun huwelijk baseren op een van deze twee rechtsbronnen als rechtsgrondslag.

Op basis van bovenstaande overwegingen is het heel zinvol om te overwegen huwelijkse voorwaarden af te sluiten om jezelf zo goed mogelijk te beschermen en veilig te stellen. De juridische mogelijkheden en beperkingen waarmee rekening moet worden gehouden bij het afsluiten van huwelijkse voorwaarden zijn echter complex en gelaagd. Gezien de werkelijke betekenis en reikwijdte is het dringend aan te raden om vooraf uitgebreid juridisch advies in te winnen. Alleen op basis van een uitgebreide analyse van de feitelijke levensomstandigheden enerzijds en rekening houdend met het wettelijke kader anderzijds, kan ervoor worden gezorgd dat alle eventualiteiten in overweging worden genomen en, indien nodig, passende bepalingen in het huwelijkscontract worden opgenomen.

Advocaat Frank Schumacher