Oberlandesgericht Karlsruhe: geen tweede vaderschapsverzoek ondanks uitspraak BVerfG

Achtergrond

In zijn arrest van 28 augustus 2024 (zaak nr. 2 WF 75/24) heeft het Hoger regionaal gerechtshof Karlsruhe een duidelijke grens voor de Hernieuwde betwisting van wettelijk vaderschap getrokken - zelfs als de grondwettelijke beoordeling is ondertussen veranderd heeft.

Centraal in de beslissing staat de vraag: Kan een rechtsgeldig afgesloten afstammingsprocedure worden heropend als zich later een nieuwe juridische beoordeling voordoet - bijvoorbeeld als gevolg van een uitspraak van het Federale Constitutionele Hof?

De zaak

Een natuurlijke vader had aanvankelijk het juridische vaderschap van een andere man betwist. Zijn verzoek werd echter afgewezen onder verwijzing naar een bestaande sociaal-familiale relatie tussen het kind en de juridische vader. De verzoeker trok later zijn beroep hiertegen in, waardoor de beslissing juridisch bindend werd.

Volgens de uitspraak van de Federaal Constitutioneel Hof van 9 april 2024 (1 BvR 2017/21), waarin de betekenis van de sociaal-familiale relatie voor het betwistingsrecht opnieuw werd beoordeeld, probeerde de biologische vader de procedure te heropenen. Hij verzocht om wijziging van de oorspronkelijke beslissing.

De beslissing van het OLG

Het Oberlandesgericht Karlsruhe heeft het verzoek afgewezen. De redenering: Een grondwettelijk nieuwe beoordeling is geen "nieuw feit".die een doorbraak van de Wettelijke kracht gerechtvaardigd zou zijn. De beslissing van het Bundesverwaltungsgericht kan daarom niet leiden tot de heropening van een procedure die al is afgesloten - zelfs als de beslissing destijds naar de maatstaven van vandaag anders zou kunnen zijn.

De rechtbank verduidelijkte ook dat zelfs een Concrete nieuwe levenssituatie - zoals het verlies van de voorheen bestaande sociaal-familiale band - alleen onder strikte voorwaarden geschikt zou zijn om een nieuwe wraking te rechtvaardigen. Dergelijke omstandigheden deden zich in casu niet voor.

Betekenis voor de praktijk

De beslissing benadrukt het grote belang van de Juridische kracht in familierechtvooral op het gevoelige gebied van afstammingsrecht. Zelfs na een uitspraak van het Federale Constitutionele Hof blijft een wettelijk bindende beslissing van kracht als deze niet expliciet is vernietigd.

Het OLG verwijst uitdrukkelijk naar de zogenaamde "Backstop" van Sectie 79 (2) BVerfGG: Beslissingen van gespecialiseerde rechtbanken die al definitief zijn, blijven van kracht - zelfs als de onderliggende juridische situatie op een later tijdstip verandert.

Conclusie

Het OLG-besluit maakt duidelijk dat Vaderschapsgeschillen alleen onder zeer strikte voorwaarden weer mogelijk zijn. Rechtskracht beschermt niet alleen formeel afgesloten procedures, maar ook de gevestigde sociale structuren binnen gezinnen. Een correctie kan alleen worden aangebracht - als dat al gebeurt - door nieuwe, objectief veranderde omstandigheden of door de wetgever.